Enklawy populacji dzikich zwierząt mogą stanowić temat do dalszego studiowania. Czy można wyprodukować dobry film naukowy czy nawet pseudodokument z pogranicza kryptozoologii? Wymienię rozmaite rodzaje perspektyw dla innowacyjnego opowiadania fabularnego lub filmu paradokumentalnego w dzikiej Afryce czy na ziemiach azjatyckich. Mianowicie pierwszy pseudodokument może dotyczyć projektu, w którym ma powstać dziki zwierzyniec, rodzaj azylu dla nieodkrytych dla nauki zwierząt ze środkowego Czadu. Jest to wprowadzenie do świata, który nadal może znajdować się gdzieś w dzikich regionach, ale jest mało znany. Unikalny projekt dotyczy zatem ekranizacji odkrywczego projektu nad fauną saharyjską, będącą niegdyś częścią megafauny. Tymczasem jakiś paradokument może powstać na bazie domniemanych odkryć nieznanych populacji zwierząt w dzikim Tien Szanie, czyli w Azji Środkowej oraz pośród bagien na rzece Jangcy, gdzieś na południu Henanu (środkowe Chiny).  Film `Rebel Science` produkcji Image Création z 2018 przedstawia naturę i zarys kryptozoologii. Pseudodokument o faunie Czadu oraz o nieznanych ssakach drapieżnych w dzikich Chinach może czerpać z filmów takich jak Łowca (2011), Homo orcus (2010) czy Syreny, legenda czy prawda (2011). Łowca to historia poszukiwacza ostatnich wilków tasmańskich. Główny bohater zostaje wysłany do tajemniczego zakątka na antypodach przez europejską firmę biotechnologiczną. Guiafairo jest jakimś nieznanym nietoperzem z Afryki Zachodniej, który może być obiektem podobnego badania. Stworzenie jest opisane w słynnej encyklopedii o kryptozoologii z 2002 roku. W tym samym kompendium jest również wzmianka o dwóch nietypowych cywetach zgłoszonych przez Dr. Phama Nhata w wietnamskiej prowincji Lao Cai. W mongolskiej prowincji Dundgovı żyje ponoć tajemniczy ssak kopytny z Azji Środkowej. Gatunek jest wielkości kozy i ma brunatną sierść oraz rozłożyste rogi. Zwierzę jest odkryte przez miejscową ludność, która utrzymuje wiedzę o gatunku w tajemnicy przed obcymi. Informacje podano również w encyklopedii Mysterious Creatures. Homo orcus to pseudodokument o rzekomym człowiekowatym występującym po dziś dzień w Pirenejach. Jeżeli chodzi o syreny, to mamy informacje o wodnych humanoidalnych kreaturach znanych z rzeki Niger jako mami wata (Afryka Zachodnia). Pisze o nich także George Eberhart. Siadamy do rozmów o takich zwierzętach jak legendarny tatzelwurm, alpejskie zwierzę podobne do jaszczurki lub dużej łasicy. Pisał o nim Heuvelmans (1955) w ważnej dla kryptozoologów książce. Jesteśmy na tropie takich bezkręgowców jak mongolski wielki robak, obiekt badania kryptozoologii. Pierwsze informacje semi-naukowe o tym stworzeniu pochodzą z publikacji On The Trail Of Ancient Man z 1926 roku. Dysponujemy również informacjami o jakimś nieznanym gatunku dzikiego psa lub szakala z regionu Katangi (Congo Belge 1917). Zwierzę to może stać się obiektem badawczym filmu paradokumentalnego. Fascynujące byłoby dla zoologii odkrycie tego stworzenia, określanego jako djowo (przez autochtonów i belgijskich osadników).  W filmie `Afrykańska legenda` (1985) paleontolodzy natrafiają na wielkie odkrycie kryptozoologiczne. Odkrywają legendarnego brontozaura głęboko w dżungli, w miejsce, którego jeszcze nie dotknęła ręka cywilizacji. Łowca trolli (`Troll Hunter`  2010) to pomysłowo skonstruowany pseudodokument, w którym obok  dzikich trolli pojawiają się inne wątki. Temat badania fauny Tienszanu może być opracowany  w ramach filmu science-fiction np. na bazie produkcji Śnieżna Kreatura z 1954 oraz książki Kontakt, Gabrieli Górskiej z roku 1986. Z pewnością nawiązaniem do dziedzictwa przyrodniczego byłoby stworzenie epopei na miarę The central Tian-Shan mountains 1902-1903. Mobilizującym źródłem jest opublikowane w 2018 roku kompendium wiedzy o rzekomych kryptydach z Państwa Środka-Mystery Creatures of China. Autor zebrał intrygujące raporty i przekazy literaturowe o zwierzętach obecnych na naszej planecie, ale rodzime dla Chin. Jest to pierwszy tego typu zbiór, który przedstawia anglojęzycznemu światu fascynujący świat nieznanych zwierząt. Przedstawione tam są nigdy niepublikowane w zachodnim świecie nieznane gatunki. Są tam uwzględnione takie jak potwory z jeziora czy małpy człekokształtne oraz bestie przypominające dinozaury, ale także wodne płaszczki xizi czy ptaszyska. Autor otwiera wrota do ukrytej zoologii Chin w oczekiwaniu na dalsze projekty odkrywające biologiczne tajemnice tego regionu świata. Nowa książka Freda Pearce`a i Jane Madgwick (2020) informuje o historycznych dziejach związanych z mokradłami oraz przedstawia przyszłe scenariusze istnienia obszarów wodno-błotnych na świecie. W lipcu 2021 Chiny rozpoczęły naukową ekspedycję w Górnym Biegu Jangcy. Dostaliśmy informację o ekspedycji w poszukiwaniu żurawi działającej jakieś 30 lat temu na chińskich obszarach wodno-błotnych przy granicy z Rosją (International Crane Foundation, 1991). W Pustyni i w Puszczy to film z roku 2001, do którego poniekąd nawiązuje nasz rzekomy pseudodokument. W filmie pojawiają się również nieznane zwierzęta. Produkcja jest ekranizacją powieści Henryka Sienkiewicza o tym samym tytule. Szalona wyprawa (2010-2014) to telewizyjny serial dokumentalny, w którym stykamy się z niezwykłym światem zwierząt i prawdziwą naturą. Natrafiamy na dzikie drapieżniki i znajdujemy się w scenerii dzikiej przyrody. Inne ciekawe produkcje to `Animal Impossible` z 2020 roku, gdzie w żywym i pełnym zwrotów akcji serialu dokumentalnym odkrywamy życie zwierząt w formacie Zoom. W jednym z odcinków znanego na całym świecie serialu dokumentalnego naukowcy i ekolodzy poszukują wielkich wodnych potworów (serial National Geographic). Ciekawym przykładem takich kreatur jest sum-gigant, którego złowiono w rzecze Ili, w Kazachstanie. Zwierzę zostało złapane przez miejscowych. Lokalni przyznają, że nigdy nie widzieli takiego giganta. Osobnik ważył 130 kg. i miał 2,7 metra długości. `Wielkie koty` z 2018 roku to mini serial BBC o faunie kotowatych zamieszkujących planetę. Być może ważnym elementem byłoby wdrożenie do serialu gatunków stanowiących obiekty badań kryptozoologii np. w Chinach czy na Saharze. Czekamy z napięciem na miniserial o psowatych wyprodukowany np. przez Planete +. Zew Tajgi-kuna to film dokumentalny z roku 2009 o pewnym niezbyt dobrze zbadanym gatunku kuny żółtogardłej Martes flavigula. Jest to rosyjska produkcja, opowiadająca o niezwykłym świecie, trybie życia i bytowaniu tego gatunku. Innym filmem z kolei jest Rosomak- na tropie zjawy (Wolverine: Chasing the Phantom), to produkcja z roku 2010, nawiązuje do reputacji i zdolności przetrwania tego drapieżnika. Tamzyn Degoumois na imdb.com dostarcza nam informacji o epizodzie- mungo pręgowane z serialu Most Amazing Animals z 2017 roku. Jest to odcinek filmu przyrodniczego o zwierzętach z tego gatunku zamieszkujących bagna Delty Okawango. Zagadka zagłady pszczół (2012) to film Planete + o ważnym elemencie środowiska naturalnego, jakim są te owady oraz o przetrwaniu ludzkości, które od nich zależy. Czy grozi im wymarcie? The Hunt (2015), czyli Łowcy jest określany jako najbardziej intensywny film przyrodniczy. To niebywałe przedsięwzięcie filmowe opowiada o roli drapieżników (w tym ssaków drapieżnych, siedem części) i stawia ich w nowym, lepszym świetle. Cytując producentów -`Drapieżniki zawsze przedstawiano jako złoczyńców, ale w rzeczywistości są to najciężej pracujące zwierzęta w przyrodzie. „Extinct or Alive` (2018-2019) jest serialem dokumentalnym, w którym ekolog i osobowość telewizyjna Forrest Galante podróżuje po świecie w poszukiwaniu prawdopodobnie wymarłych zwierząt. Między innymi podąża tropem wielkiego lemura i hipopotama karłowatego z Madagaskaru, mniszki karaibskiej, alki olbrzymiej z Wysp Owczych, ostatnich żółwi z Wietnamu Rafetus swinhoei. Być może inspirującym odcinkiem tego serialu, bądź innego podobnego byłoby poszukiwanie reliktów z Czadu albo pewnego ssaka drapieżnego, pochodzącego rzekomo z gór Syczuanu, którego odkryto na targu w Guangzhou, na południu Chin. Było to zwierzę podobne do dużego lisa o długiej sierści, szerokich łapach i psim pysku. Przynależność taksonomiczna tego zwierza psowatego odkrytego tam w 2004 lub później nie została zdefiniowana. Zwierzę może reprezentować nieznany nauce gatunek pokrewny ssakom z rodzaju Cuon. Podążamy również tropem filmów, w których występuje biotechnolog i łowca kryptyd, Pat Spain. Nadmieniam o ciekawym nawiązaniu do megafauny, którym jest film godzilla, w jednym z filmów wystąpił francuski aktor Jean Reno. Beast of China wydana po chińsku w 2006 roku jest fikcją literacką. W owej beletrystycznej powieści autor nawiązuje dialog z czytelnikiem na temat występowania nieznanych stworzeń w fikcyjnym mieście Yong`an. Jest to świat realny, w którym człowiek i bestie żyją w ciągłym ruchu. Ciekawą grą przygodową są stworzone przez Benoita Sokala `Paradise` z 2006 roku oraz `Siberia` z 2002 opowiadające o przygodach w stworzonych przez autora światach. W pierwszej grze bohaterowie w dzikiej krainie, gdzieś w Afryce napotykają na tajemnicze zwierzęta takie jak stworzenie podobne do żółwia oraz te przypominające jakiegoś ssaka kopytnego. Natrafiają tam również na ludy nieznane antropologom. W „Syberii” trafiamy do Rosji, gdzie poszukujemy mamutów, podążamy do opuszczonego kompleksu w Komkolzgrad i zapomnianego uzdrowiska. Rzadki ptak to film z 2006 roku o znalezieniu ptaka uważanego za wymarłego i rozwiązaniu zagadki jego istnienia. Petrel bermudzki, bo o nim mowa zostaje wskrzeszony na rajskiej wyspie Bermudów. Ptak przez trzysta lat był uważany za wymarły. `Księżycowe góry` to film z roku 1990, jest to burzliwa opowieść bazująca na faktach i informacjach o ekspedycji wszczętej w celu odnalezienia źródeł Nilu. Są również inne przykłady filmów dokumentalnych lub fabularnych nawiązujących do nauki o nieznanych zwierzętach i poszukiwaniu niezbadanych gatunków. Trzeba je odkryć ponownie i czerpać z nich nowe idei. Odkrycie ponownie dla nauki rzekomych istot żywych wymaga gruntownego zbadania literatury i lokalnych opowieści krajowców w Azji Środkowej i w Afryce. The Future is Wild (2002) jest wspaniałym obrazem filmowym, który przenosi nas w przyszłość naturalną. Inscenizacja życia nieznanych nauce ssaków drapieżnych w północnym Wietnamie oraz w wysokich partiach Yunnanu, może opierać się na tym filmie. Przez kraj ludzi, zwierząt i bogów. (Konno przez Azję Centralną) jest powieścią Ferdynanda Ossendowskiego wydaną w Polsce w 1923 roku. Jest to rodzaj fikcji literackiej opisującej rzekome fenomeny, dziką przyrodę, ludy, demonologię oraz większe wydarzenia dziejące się w tej części świata. Publikacja była wielokrotnie krytykowana m.in. przez Svena Hedina. Podobne opowiadania mogą stać się tłem dla filmu paradokumentalnego o faunie dzikich ssaków drapieżnych w Tien Szanie.  Megalodon: The Monster Shark Lives to film z 2013 roku rzekomo dokumentalny, wyprodukowany przez Discovery Channel. Film ten omawia potencjalne przetrwanie prehistorycznego rekina. Projekt o faunie morskiej może opierać się na tej produkcji. Atlas Chmur z 2012 roku jest filmem science fiction braci Wachowskich. Jak piszą krytycy filmowi, Atlas Chmur to filmowe widowisko, a styl produkcji jest porównywany do charakteru dzieł Vladimira Nabokova. Narracja dzieje się na wielu płaszczyznach i kilku sferach życia. Ma wpływ na losy bohaterów w czasie i przestrzeni. Projekt może inspirować do książki popularnonaukowej o faunie ssaków drapieżnych w dzikich Chinach. Jest także `Trzecia Duńska Ekspedycja do Azji Środkowej`, organizowana przez Henninga Haslunda- Christensena, która trwała sześć lat. Zespół, składający się z antropologów, botaników, geografów i zoologów w latach 1948-1954 odkryłby wiele obszarów w Afganistanie, od Nuristanu na wschodzie po Herat na zachodzie, lecz badania przerwała utrata przywódcy. Reszta planu badań nigdy nie została zrealizowana, ze względu na trudną sytuację polityczną po 1950 roku. Przywództwo ekspedycji przejął Książę Grecji i Danii. W latach 1953-54 zebrano informacje o legendarnych stworzeniach w Tybecie i Sikkim. Ekspedycja może stać się impulsem do nowych wypraw. W filmie Good Guys versus the Gremlins (2012) Międzynarodowe Towarzystwo Kryptozoologiczne dąży do udokumentowania istnienia Gremlina, rzadkiego drapieżnika o niewielkiej liczebności, którego populacje pochodzą z Czech. Dobrzy Faceci pomagają ludziom zmagającym się z zagadnieniem gremlinów. Dla nauki ważny byłby projekt naukowców z Czech w dzikiej Afryce Zachodniej. Bestia z mokradeł (Crocodile 2: Death Swamp, 2002) to film o grupie śmiałków, którzy po katastrofie samolotu staczają bój z pierwotnymi gadami. Może powstać nawet pseudodokument o jakichś hipotetycznych populacjach na ziemiach Czadu, czy to ssaków drapieżnych, małp czy nieznanych populacji antylop. Terra Nova (2011) to serial sci-fi o szansie na nowe życie w osadzie ludzkiej znajdującej się w jakimś innym wymiarze. Panują tam warunki zbliżone do tych na ziemi z czasu kredowego. Diuna (2021) jest niebywałym obrazem o innej naturze.  Jest to wielka odyseja i kluczowa fabuła, ale także niebywałe kreacje, rzadka fauna, surowe środowisko przyrodnicze i cenna substancja pochodzenia naturalnego na planecie unikalnej we wszechświecie. Podobna produkcja w schemacie pseudodokumentu może dotyczyć poszukiwań kryptozoologicznych w środkowej Saharze. W filmie Ace Ventura: Zew natury (1995) ekscentryczny detektyw trafia do afrykańskiej krainy, gdzie jego misją staje się ratowanie bardzo rzadkiego, białego nietoperza. W serialu przyrodniczym `Dynastie` (2018) w od.4 odkrywamy świat likaonów. Inspiracją do filmu o niezbadanych populacjach może być nawet Z for Zachariah z 2015 roku lub Zoo z tego samego roku. `Siły pierwotne` (2007) też mogą grać kluczową rolę w mobilizacji do dobrego projektu filmowego. Dalszymi projektami z pogranicza kryptozoologii mogą być inspiracje z takich dreszczowców jak Dzik z 2017 roku lub Prehistoryczny tygrys z 2002. Nawet europejskie kino  może sprzyjać dobrym projektom np. surrealistyczny projekt o współegzystencji człowieka z naturą - austriacko-niemiecki film Ściana z 2012 roku czy ciekawy rosyjsko-litewski film o kłusownictwie, weterynarii i prawach zwierząt - Istota Świata z 2018 roku. Również filmy fabularne, gdzie jesteśmy na tropie tajemniczych niedźwiedzi lub dzikich psów może inspirować do dalszych produkcji. Produkcje paradokumentalne mogą opierać się na relatywnie nowym filmie `Dzikie oblicze Chin`. Wyprodukowanie ciekawego filmu przygodowego o poszukiwaniach fauny ssaków na wrzosowiskach wzdłuż Huang He lub w górach Hubei jest tematem w surowości dzikiej przyrody. Podążamy również śladami pierwszego zachodniego odkrywcy w południowo-zachodnich Chinach, odbywającego ekspedycję w latach 20-tych poprzedniego stulecia.  Czy kryptozoologia jest pseudonauką? Na to pytanie odpowiada Héctor Montoya, koordynator z Planeta Incognito na serwisie quora.com. Jak wyjaśnia `Czy szukanie zwierzęcia, które mogłoby istnieć (lub nie) jest pseudonauką? Dla mnie oczywiście nie, jeśli podążasz za naukową metodą i krytycznym umysłem, aby analizować wszystko.`Opublikowane przez Environment Challenges Consulting w formacie informacyjnym. Napisał Tomasz Pietrzak, biolog i autor popularnonaukowy. Jest to podstawa do dalszych projektów. Artykuł to publikacja przyjmująca rolę popularnonaukowego tekstu w imię nauki i technologii. Autor jest przyrodnikiem z tytułem licencjata z biologii (2011). Wiedza o zasobach dzikiej przyrody jest kluczowym wprowadzeniem. Open access. Kontakt z autorem przez echlleaguescientific na gmail.com