Wczoraj, 21 Lutego, obchodzony był Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego. Dobra to okazja, abym przypomniał swój trzyczęściowy wierszyk poświęcony... czemu? No właśnie - łamańcom naszego, polskiego języka, tak w mowie jak i w piśmie  

. 

Włos na głowie mi się jeży, 

Jerzy jeże waży w wieży?! 

Świerzbi mnie od tego ręka, 

świerzb to już, czy tylko kwękam? 

. 

Taka z jeży jest wyręka, 

włos się jeży, w głowie męka. 

Chociaż jeżyn by przyniosły 

zamiast jarzyn już przerosłych. 

. 

Jeż, jeżyna, jar, jarzyna, 

cel, celina, perz, perzyna, 

lew, lewizna, cień, cienizna, 

miał, miauczenie, grab, grabienie, 

post, postanie, miot, miotanie... 

. 

Ileż w mojej biednej głowie 

jeszcze takich zbitek stanie? 

Wszystko to jest wina jeża! 

Jak poskromić tego zwierza? 

. 

Może zwierzę się ja komu, 

sam zaś myknę po kryjomu? 

Z wieży umknę przed tym zwierzem, 

abym sam się nie stał jeżem? 

*** 

*celina - rusycyzm. Niezaorane jeszcze stepy, zwłaszcza na Syberii i w Kazachstanie. 

---------------------------- 

Cz.2/3 

cd. 

Szczęściem jeżyk mi się zwierzył: 

`Z tym problemem teść się mierzył. 

Polska mowa, trudna mowa, 

można potknąć się o słowa. 

. 

Czy ktoś chciałby jeża ważyć, 

czy, o zgrozo, w kotle warzyć? 

Nie dam siebie wrzucić w war! 

Żądam za to srogich kar`. 

. 

Twe żądania, cny jeżyku, 

aż mnie zbiły z pantałyku. 

Któż by chciał cię wrzucić w war? 

Męczyć niby Iwan car? 

. 

Więc jeżyku nie jeż się, 

ja nie myślę warzyć cię. 

Takim żądzom mówię – nie! 

Rządom żądzy nie dam się. 

. 

Ważę słowa, mój jeżyku, 

abyś znów nie podniósł krzyku. 

Daj się zważyć, nie bój się, 

nawet palcem nie tknę cię. 

. 

Niepotrzebnie tyś zwarzony, 

przez to pleciesz już androny. 

– Polski trudna – mawiał teść? 

Przecież wiem to. Stara wieść. 

----------------------------- 

Cz.3/3 

cd. 

Jednak Jerzy nadal wierzył, 

że z tej wieży, gdy przybieży 

do jeżyka matka jeży, 

na nich wszystkich się najeży. 

. 

Na mierzynku więc sam Jerzy 

przez mierzeję szybko zbieżył. 

W biegu cały kraj przemierzył, 

by w Wytrzyszczce zjeść z talerzy. 

. 

Tam pożywkę w pięć pacierzy 

zjadł, zapłacił sześć halerzy. 

Oberżysta się najeżył - 

Mnie napiwek się należy! 

. 

Co? Napiwek? Za rzeżuchę? 

Nie pchaj mi się tu waść z brzuchem! 

Miałem bździny, jak przeżułem. 

Tak w żołądku ją odczułem. 

. 

Przechrztą jesteś, oberżysto! 

Daj gorzałki, ino czystą. 

Muszę przegrzać mój żołądek, 

aby zrobić z nim porządek. 

. 

Podaj mięso. Twarde z dzika, 

więc daj ptaka. Chcę jerzyka. 

W twym obrządku to nie mina, 

przecież to nie wieprzowina. 

. 

Ruszaj się więc, ino żywo! 

Co tak patrzysz na mnie krzywo? 

Lecz nie pomyl mi jerzyka 

z tym jeżykiem od Jerzyka. 

. 

Nie masz w karcie dziś jerzyków? 

Podaj piegżę. I bez krzyku! 

Też ich nie masz? To daj kszyka 

lub gżegżółkę... a strzyżyka? 

. 

Oberżysto... o mój Boże! 

Dżdżysto dzisiaj jest na dworze. 

Wrzućże na żar coś ze zwierza, 

bom ja na czczo dziś przybieżał. 

. 

Chcesz, bym padł tu? To nie żarty. 

Jam jest głodny, nie przeżarty. 

Usmaż wreszcie coś, łachmyto! 

Byle miąższ był, nie kopyto. 

. 

Lecz nie próbuj mnie oszwabić. 

Żadnych dżdżownic! Mogę zabić. 

Za podmianę, mój aniele, 

wnet z obrzynka cię ustrzelę. 

. 

Jam jest strzelec ze Strzelina! 

Żadna siła mnie nie wstrzyma 

kiedy zżymam się na jadło. 

Zziębły jestem, dawaj żarło! 

---